Skip to content

Терминдер

Қозғалу/движение/movementтұтас ағзаның немесе оның бөліктерінің кеңістікте орын ауыстыруы
Тыныс алу/дыхание/respirationағзаның тіршілік әрекетін қамтамасыз ететін энергияны босата отырып, оттегі жұтып, көмірқышқыл газы мен су бөлініп шығатын өсімдіктер мен жануарлар организмдерінде болатын физиологиялық процестер
Сезгіштік/чувствительность/sensitivityсыртқы және ішкі әсерлерге жауап қайтара алу
Өсу/рость/growthдене пішіні мен массасының ұлғаюы
Көбею/размножение/reproductionбарлық тірі организмдердің өсіп өнуін белгілі бір түрдің сақталуын қамтамасыз ететін күрделі биологиялық процес
Бөліп шығару/выделение/excretionағзаны алмасудың соңғы өнімдерінен, бөтен заттардан, сондай-ақ тағамнан түскен немесе метаболизм процесінде ағзада пайда болған судың, минералдық және органикалық заттардың артықтығынан босатуға бағытталған физиологиялық процестердің жиынтығы
Қоректену/питание/nutritionбұл зат алмасудың құрамдас бөлігі, ағзаның қалыпты өсуі, дамуы және тіршілік етуі үшін қажетті шарт. бұл ағзаның қалыпты өмір сүруі үшін қажетті қоректік заттардың түсуі, сіңірілуі, сіңуі және сіңуі процестерінің жиынтығы
Ферменттер/ферменты/еnzymeбиохимиялық процестер барысына каталитикалық (үдеткіш, белсендіруші) әсері бар өсімдіктер мен жануарлар жасушаларында өндірілетін белоктық заттар. Заттың үлкен массасына өте аз мөлшерде әсер етеді. Гидролитикалық ферменттер және терең айналулар ферменттері бар
Эмульгация/эмульгация/еmulsificationсудағы май және майдағы су типтегі эмульсиялар алуда қолданылады. Бірінші жағдайда дисперсиялық орта — су, ал екіншісінде — май болады
Транспирация/транспирация/transpirationөсімдіктердің жер бетіндегі органдарының бетінен судың булануы
Бұлшық еттің қажуы/мышечная усталость/мuscle fatigueбұлшық етті ұзақ уақыт белгілі бір ырғақпен  тітіркендіріп  отырса,  ол  қажиды,  оның  жиырылу  қабілеті біртіндеп төмендеп, ақыры мүлде жауап          бермей қояды.  Бұл уақытша  құбылыс.  Біраз  үзіліс  жасап,  тынықтырса,  ет қайтадан  жиырыла бастайды,  біртіндеп  жиырылу  қасиеті  бастапқы 
қалпына   келеді
Гамета/гамета/gameteжыныс жасушалар (сперматозоидтар мен жұмыртқа жасушалары), гаплоидты хромосома жиынтығына ие
Гаметогенез/гаметогенез/gametogenesisжыныс жасушаларының (гаметалардың) түзілу процесі
Сперматозоид/ сперматозоид/ spermпісіп жетілген аталық гамета
Жұмыртқа жасушасы/ яйцеклетка/eggпісіп жетілген аналық гамета
Сперматогенез/сперматогенез/spermatogenesisаталық жыныс жасушаларының түзілу процесі
Овогенез/овогенез/ovogenesisаналық жыныс жасушаларының түзілу процесі
Ұрықтану/оплодотворение/fertilizationаталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы. Соның нәтижесінде зигота пайда болады
Ауксин/ауксин/ auxinөсімдіктің өсуіне әсер ететін төбе меристемасынан бөлінетін зат
Фототропизм/фототропизм/phototropismауксиннің концентрациясы  көлеңке жағына қарай қозғалады суды көп сіңіреді, жасушаның көлемі ұлғаяды, өсімдік иіледі. Бұл оң фототропизм болып табылады.  Егер тамыр гравитация жоқ жарық әсерінен ауксиннің көп бөлігі көлеңке жағына қарай өтеді (тамырдан тамыр ұшына қарай). Бұл бөліктің жасушасы суды аз сіңіреді, өсімдік баяу өседі; тамыр жарыққа жауап қайтармайды. Бұл үдерісті теріс фототропизм деп атайды. Бір жақтама түсірілген жарық әсері — бұл құбылыс теріс гравитропизм деп аталады
Митоз/митоз/mitosis соматикалық жасушалардың бөлінуі. Митоз жасуша көбеюінің көбірек кездесетін әдісі. Осы әдіс генетикалық материалдың жас жасушаларға тең бөлінуін және жасуша ұрпақтарындағы хромосоманың ұқсастығын қамтамасыз етеді
Профаза/профаза/prophaseядроның бөлінуге дайындалған бірінші сатысы. Бұл кезде хромосома жіпшелерінің өз осінде шиыршықталып бұратылуының салдарынан хромосомалар қысқарып, жуандайды. Осы кезеңде ядрошықтар бұзылады. Ал профазаның аяқ кезінде ядро қабығы бұзылады да хромосомалар цитоплазма мен кариоплазмамен араласады
Прометафаза/прометафаза/prometaphaseпрометафаза кезінде кейбір жіпшелер центромераларға жалғанады
Meтафаза/мeтафаза/metaphaseмитоздық хромосомалардың конденсациялануы ең жоғарғы шегіне (деңгейіне) жетеді және олар бөлінуші жасушаның экваторлық жазықтығына (ортасына) шоғырланады
Анафаза/анафаза/anaphaseхроматидалар конденсацияланған күйде болып, бір-бірінен байланысын толық үзіп, бөлінуші жасушаның қарама-қарсы полюстеріне қарай ахроматин жіпшелері арқылы тартыла бастайды
Телофаза/телофаза/telophaseтелофаза кезеңінде екі полюстегі хромосомалар топтала бастайды, ал бұл ядро мембранасының қалыптасуын тездетеді